Het sluitstuk van de cursus

Instead of focusing on endings,
farewells can be a time to celebrate successes!

Nancy Henry

En dan is het zover: de cursisten en jij gaan ieder hun eigen weg. Einde van het groepsproces. Hoe laat je je cursisten los? Niet zomaar! Ook afscheid nemen van de groep moet zorgvuldig gebeuren. Het bepaalt mede hoe cursisten terugkijken op hun leerervaring.

Hoe kun je afscheid nemen van elkaar en het leerproces? Hieronder een aantal mogelijkheden. Vul gerust aan!

• Goede voornemens*
• Laat cursisten hun goede voornemen formuleren. Om te zorgen dat het voornemen kans van slagen heeft, moet het MAP (Meetbaar, Actief en Persoonlijk) zijn.
  
  • Meetbaar (Controleerbaar. Woorden zoals "iets", "beter", "meer", "vaker", "anders" of "een stukje" zijn dus taboe)
  • Actief (wat ga je wél doen (niet wat ga je niet doen))
  • Persoonlijk (in de ik-vorm)
    
  Laat duo's feedback geven op elkaars voornemen. "Is het wel MAP?", "Hoe ga je ervoor zorgen dat je dit ook echt gaat doen?". Daarna een plenaire bespreking
  
• Visualisatie**
• Deelnemers stellen zich voor dat zij elkaar over een jaar tegenkomen op het station en ze vertellen elkaar hoe zij terugkijken op de cursus. Wat hebben ze vastgehouden? Wat zijn ze weer kwijtgeraakt? Stimuleer de cursisten te overdrijven, uit te vergroten
  
• Brief aan zichzelf**
• Deelnemers schrijven een brief aan zichzelf met hun goede voornemen en doen die in een envelop geadresseerd aan zichzelf. De trainer stuurt deze brief na een aantal weken toe aan de cursist
  
• Schatkist
• Een cursist schrijft op een briefje het belangrijkste dat hij/zij heeft geleerd en gooit het briefje opgevouwen in een "kist". Vervolgens kan iedereen er een briefje uitpakken en vertellen of - en waarom - ze dit leerpunt wel of niet onderschrijven
• Verhaal van cursusbegin tot cursuseind
• Je zit in een kring. De trainer of cursist 1 begint met één zin over het begin van de cursus, cursist 2 haakt aan. Als je bij de laatste cursist bent gekomen is de hele cursus aan bod gekomen.

En dan kun je het niet langer rekken en ....

• Geef je de cursist een cadeautje
• Kies bij voorkeur een cadeautje dat iets te maken heeft met het geleerde. Mijn cadeautjes repertoire tot nu toe: een kaart met daarop een persoonlijke boodschap, koffiebekeronderzetters die in elkaar passen maar ook los te gebruiken zijn, een ballon met tekst en - deze valt in vruchtbare aarde - een chocolade verrassingsei om thuis open te maken (Natuurlijk geef je het cadeautje pas nadat de evaluaties zijn ingevuld. Je wilt niet van omkoperij beticht worden ;-))
• Tracteer je
  
• Geen tijd of budget voor een informele borrel na afloop? Een glaasje Jip en Janneke bubbelchampagne doet ook wonderen!
• Hou je het afscheid open
  
• Voor sommige mensen (of bij sommige curssussen) is het fijner dat het afscheid niet definitief is. Bied dan de mogelijkheid om nog contact op te nemen indien nodig. De praktijk leert dat dit zelden gebeurt, maar het maakt het afscheid makkelijker

Heb je je cursisten losgelaten? Dan is het afkicken geblazen.

Mij helpt het om meteen de volgende dag de factuur te schrijven en de winkel in te gaan om alvast een voorschot te nemen :-)

Hoe kicken jullie af? Ben benieuwd!

M.

* gebaseerd op het boek "Dromen, durven, doen"
** gebaseerd op "Het geheim van de trainer"
*** Plaatje via