Thursday, April 19, 2007

Johari-Window: even een blind vlekje wegwerken


Je gaat (meestal) naar een cursus om iets te leren. Om te weten te komen wat je nog niet wist. Maar hoe kom je dat te weten? Zeker niet alleen door het aanhoren van het verhaal van de cursusleider. Want dat is ook maar één persoon, met zijn of haar eigen blinde vlekken.

Hoe zorg je dan wel voor een optimale leerervaring?

Als je gebruik maakt van de unieke kennis en vaardigheden van de groep als geheel. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan, inderdaad. Want mijn ervaring leert dat veel cursisten het lastig vinden om het werk van iemand anders te "becommentariëren". "Want hij heeft heel erg zijn best gedaan" of "Wie ben ik om iets te vinden over iemand anders (zijn werk)"?

Noem het saboterende gedachten.

Maar - zoals zo vaak - ligt het er maar aan hoe je het bekijkt. Is het "commentaar" (dat heeft zo'n negatieve bijklank) of help je elkaar effectiever te leren?

Het Johari Window kan helpen om een andere kijk te krijgen op het geven (en ontvangen) van feedback. Het Johari Window deelt je in in vier kwadranten:

  • open
    • dit is je publieke arena; je speelruimte
  • verborgen
    • jij weet het wel, anderen niet
  • blinde vlek
    • je hebt iemand anders nodig om die voor jou bloot te leggen
  • onbekend
    • is onbekend
Je bepaalt zelf voor een belangrijk deel hoe groot je verborgen gebied is. Als jij feedback geeft aan anderen, als jij je kennis met anderen deelt dan vergroot je jouw "open" gedeelte én werk je aan de blinde vlek van een ander. Win-win dus.

Om je blinde vlek kleiner te maken, ben je afhankelijk van iemand die jou feedback geeft (en van je vermogen de feedback te ontvangen). Maar je kunt natuurlijk ook om feedback vrágen. Daarmee ben je actief bezig om je blinde vlek weg te werken. En degene die jou feedback geeft, vergroot zijn of haar open ruimte. Win-win dus.

Misschien ben je er nu van overtuigd dat het zinvol is om feedback te geven en te ontvangen.

Dan rest ons nog aandacht te besteden aan het geven van éffectieve feedback. Of de feedback ook aankomt, ligt aan de manier waarop we haar formuleren. Een aantal handreikingen:

De feedback ...
  • heeft betrekking hebben op waargenomen en aanwijsbaar gedrag en niet op de persoon
    • niet: "je reageert niet op mijn oefening omdat jij daar moeite mee hebt"
    • wel: "ik heb geen reactie van jou op mijn oefening gekregen".
  • is beschrijvend (niet veroordelen, interpreteren of zoeken naar
    motieven)
    • niet: "jij gebruikt de verkeerde trefwoorden"
    • wel: "in je zoekplan gebruik je ... als trefwoorden. ik heb zelf ... gebruikt en ik vond daarmee ...."
  • is specifiek (en niet algemeen)
    • niet: "wat een goede uitwerking"
    • wel: "je hebt goed gebruik gemaakt van de geavanceerde zoekmogelijkheden van die database"
  • is controleerbaar
  • dient het leerdoel
  • is eerlijk
    • als je gewoon oprecht nieuwsgierig bent naar de reden waarom iemand zijn zoekproces op een bepaalde manier heeft uitgevoerd, dan stel je een open vraag: "hoe kwam je op het idee om een internetgids te gebruiken?". En echt: van het antwoord leren jullie allebei!
You scratch my back? I'll scratch yours!

M.

Johari-window via

4 comments:

Jef said...

Heel mooi geformuleerd! En enkele heel handige en concrete aanwijzingen om nog beter feedback te geven, bedankt.

Voor wie nog verder geinteresseerd moest zijn in het Johari venster, je vind nog wat meer uitleg op: http://hersenspinselsenbuikverzinsels.blogspot.com/2007/02/hoe-goed-ken-jij-jezelf.html

Marina Noordegraaf .... said...

hoi jef! bedankt voor je feedback :-)
meteen een rss-feed op jouw prachtige blog genomen. dat gaat weer een hoop blinde vlekjes wegwerken ;-)

Anonymous said...

Leerzaam stukje.
In mijn eigen ervaring is het succes van de cursus afhankelijk van de kwaliteiten van de cursusleider en de afwezigheid van vooroordelen bij die cursusleider.
De bereidheid van de cursisten om eerlijke, objectieve, leerzame feedback te geven is ook erg belangrijk.

Marina Noordegraaf .... said...

@ hans
goed punt, die afwezigheid van vooroordelen. alleen al het feit dat je je realiseert dat je vooroordelen hébt (en dat dat niet altijd bewúst zo zal zijn) helpt je in ieder geval om open te blijven staan voor die spiegel die je cursisten je steeds bieden.
Ik vind ook dat een cursusleider een grote rol heeft in het scheppen van de voorwaarden voor cursisten om feedback te kunnen geven en ontvangen: een sfeer van vertrouwen.
Tis een uitdagende baan!

www.flickr.com