Friday, January 11, 2008

Selectie van zoekresultaten: Ik concludeer wat jij niet concludeert?

.
Ook al vinden zoeksystemen de “goede“ informatie voor ons, dan kunnen we op basis van die informatie nog steeds de verkeerde conclusies trekken. Dat is het aansprekende uitgangspunt van het wetenschappelijke artikel van Professor Enrico Coiera en Dr. Annie Lau* waar ik over beloofde te bloggen.

Zoeksystemen ontlenen hun bestaansrecht aan het opduikelen van relevante en betrouwbare informatie. Maar wat gebruikers vervolgens met die informatie doen, blijft grotendeels onzichtbaar. Op welke criteria stoelt de vinder zijn of haar vervolgacties- en beslissingen?

Coeira en Lau deden onderzoek naar vier soorten cognitive bias die de manier waarop gezondheidsprofessionals informatie beoordelen, zouden kunnen beïnvloeden:

  1. anchoring effect
    hetgeen je gelooft (je anker) heeft invloed op de manier waarop je nieuwe informatie selecteert en de manier waarop je nieuwe overtuigingen vormt
  2. order effect
    de volgorde waarin informatie gepresenteerd wordt, heeft invloed op het uiteindelijke besluit
  3. exposure effect
    de mate waarin je aan bepaalde informatie wordt blootgestgeld (tijdsduur), heeft invloed op besluitvorming
  4. reinforcement effect
    herhaalde blootstelling aan informatie kan de manier waarop je tegen informatie aankijkt beïnvloeden
De onderzoekers vonden alleen aanwijzingen dat het anchoring effect de gezondheidsprofessionals parten speelt in hun oordeelsvorming. Dit betekent dat het presearch answer invloed heeft op het postsearch answer. Voor de andere typen bias vonden Lau en Coiera in dit onderzoek geen hard bewijs. Verder onderzoek is nodig.

Ik had het best aannemelijk en leuk gevonden als alle vier de soorten cognitive bias een rol zouden spelen. Maar ja, soms moet je over je eigen bias heenkijken. Zelfs als je daardoor een minder leuke en sterke blogpost kan schrijven :-)

M.

* Do people experience cognitive biases while searching for information, Journal of the American Medical Informatics Association, Volume 14, number 5, september 2007. Lau heeft al een heel proefschrift aan het onderwerp gewijd.

* Foto

6 comments:

joop said...

Ik geloof zeker dat alle 4 cognitive bias van invloed zijn, ook al is dat nog niet wetenschappelijk onderzocht/bewezen.

Zeker punt 4: door (voortdurende) propaganda in bv oorlogstijd of door reclame wordt de ontvanger beinvloed; geen twijfel over mogelijk.

Wat betreft punt 1: de politie gaat regelmatig de fout in met bevooroordeelde "informatie" te werk. Hierdoor worden onschuldigen veroordeeld.

Marina Noordegraaf .... said...

Ha joop,

dat die vier soorten cognitive bias bestaan is zeker waar! Voor deze post geldt alleen dat het (nog) niet bewezen is of deze vormen van bias ook optreden bij het beoordelen van gezondheidsgerelateerde informatie die uit zoeksystemen rolt.

Anonymous said...

Marina,
ik kon gisteravond op geen enkele manier mijn informatie op tijd gebruiken! Ik kwam bijna op de lijst van je ander artikeltje -:)Voor het vervolg zal ik kijken of behalve het anchoring effect nog meer effecten een rol gaan spelen bij mijn conclusie! (zie blog)

Marina Noordegraaf .... said...

hoi ruud,
vervelend! doe rustig aan, zou ik zeggen. de virtuele wereld wacht wel. .

Anonymous said...

interessant onderwerp.
kom hier volkomen toevallig terecht dus geen idee wat de context van deze post is, maar,

ik denk dat allevier (en wellicht nog meer) factoren een rol spelen. maar anchoring is wellicht overheersend bij het zoeken naar informatie in geschreven bronnen. stel dat je op basis van je overtuiging direct al 90% vd informatie wegfiltert (bijv door de keuze van je zoektermen, of dat je alleen bronnen van Prof X leest want daar ben je fan van). dan is het order/exposure/reinforcement effect vervolgens alleen nog maar van toepassing op de resterende 10%. Dat voegt dan weinig verklaarde variantie toe.

in alledaags gedrag is order effect wel heel direct merkbaar. bijv als je je sleutels zoekt, dat je dan alle plekken bekijkt in de volgorde dat je er fysiek langsloopt (in plaats van dat je even goed nadenkt over waar je ze ook al weer had gelegd). dan is 'order' ineens dominant en anchoring juist een sub-stap: bij elke plek waar je langs komt denk je wellicht even 'hier kunnen ze echt niet liggen' of 'hier zouden ze wel kunnen liggen'. maar het dominante effect is order: daar waar je het eerste langsloopt ga je het eerste kijken. en dat wordt grotendeels bepaald door waar je was op het moment dat je besloot te gaan zoeken naar je sleutels, en door de fysieke ordening van de ruimte (bijv kamers, kasten, laadjes, etc)

Marina Noordegraaf .... said...

leuke en relevante toevoegingen jelle. dank je wel!

www.flickr.com